Kevin Hendrickx

Voor Kevin zijn ze al zo lang innig verstrengeld: muziek en wetenschap. Vers van de middelbare schoolbanken bestaat er geen twijfel over dat hij in de chemie zou verdergaan. Zelfs na vijf jaar studeren kan hij maar geen genoeg krijgen van de scheikunde. Zijn Erasmusjaar brengt hem naar Parijs, waar hij een laboratorium deelt met de knapste koppen in zijn vakgebied. Het is een ongelofelijk inspirerende omgeving ... en toch leert Kevin er vooral na de studie-uren veel bij. Hij schuimt er gulzig het Franse concertleven af: van de Opéra Garnier naar de Philharmonie, en van het Théâtre des Champs-Elysées naar de Salle Pleyel, “zelfs aan studententarief heb ik me daar redelijk blut geluisterd. Elke dag kon je er de wereldtop aan het werk zien.”

Dus beslist hij verder te studeren aan het conservatorium. Niet zozeer om het als uitvoerend musicus te maken – “vijfhonderd keer dezelfde maat oefenen tot je ze kan, neen bedankt. Ik heb enorm veel respect voor de uitvoerders die dat soort focus voor de dag kunnen brengen, maar dat is niets voor mij” – maar wel om zich te verdiepen in compositie en directie. “Met een orkestscore kan ik me wel urenlang gefocust bezighouden. Het is zo een plezier om jezelf voortdurend te bevragen. Waarom staat iets op een bepaalde manier neergeschreven? Wat bedoelt een componist met een vertraging? Hoe moet je de partituur begrijpen…? Een groot deel van het dirigentschap is natuurlijk puur technisch: je moet een goede slagtechniek hebben, je moet het repetitieproces tot een goed eindresultaat kunnen leiden … Maar de essentie zit hem volgens mij in hoe je het totaalplaatje weet te interpreteren.”

Als assistent-dirigent van Symfonieorkest Vlaanderen wordt net dat vanaf nu een van zijn belangrijkste opdrachten. Hij wordt een klankbord voor de chef, “een tweede paar oren. Want eigenlijk is het wel zeer handig om iemand te hebben die niet alleen meeluistert, maar die ook meedenkt en kritisch durft zijn.” Kritisch? Moet een assistent dan niet vooral luisteren naar de baas? “Voor mij is het net zeer belangrijk om met elkaar in discussie te gaan. Met de chef, maar bijvoorbeeld ook met de musici van het orkest. Voor alle duidelijkheid: het heeft niets te maken met lukraak kritiek uiten. Het gaat om een gezamenlijke zoektocht naar een antwoord op bepaalde vragen. Terwijl je goed moet beseffen dat er op die vragen geen juist of fout antwoord bestaat. Moet je bijvoorbeeld periode-instrumenten gebruiken of niet? Moeten we dan de orkestratie aanpassen omdat instrumenten vandaag de dag anders klinken dan vroeger? Of welke bron moet je gebruiken, als er verschillen zijn tussen een bepaalde uitgave van de partituur en het manuscript?” 

Los van de technische kwesties, hebben we het dan nog niet eens over de veel complexere vragen rond de intenties van een componist. Wat bedoelt zij of hij met een crescendo? Waarom schrijft iemand een pianissimo? “Dat kan je in mijn ogen alleen maar proberen te begrijpen door de context te vatten. Je moet weten dat Beethoven Schiller heeft gelezen, bijvoorbeeld. Of inzien hoe de filosofie van Schopenhauer het wereldbeeld van Wagner veranderd heeft. Dat soort zaken doet ertoe. Ze hebben het creatieproces van die kunstenaars zo beïnvloed. Als dirigent is het heel belangrijk om daarmee mee te zijn. Ik denk dat je dat van alle kunstenaars wel mag verwachten, dat ze soms uit hun specifieke vakgebied breken. Dat een muzikant ook een keer naar het museum gaat, of dat een beeldhouwer poëzie leest.”

Nochtans heeft Kevin die open blik soms gemist, zowel bij kunstenaars als bij wetenschappers trouwens. In de opleiding chemie vond hij het teleurstellend dat zijn klasgenoten nauwelijks geïnteresseerd waren in muziek of theater; aan het conservatorium kon hij dan weer met niemand praten over de laatste ontdekkingen in het CERN – als zijn medestudenten überhaupt al wisten waar die afkorting voor stond. En dat terwijl er volgens hem voor kunst en wetenschap dezelfde basisverwondering nodig is. “Ik kan zowel gefascineerd zijn over iets hyperwetenschappelijk als over iets esthetisch,” zegt hij daar zelf over.

In zijn eigen hoorcolleges probeert Kevin die filosofie uiteraard wel volmondig uit te dragen. Lesgeven is voor hem geen gortdroog eenrichtingsverkeer, net als bij Symfonieorkest Vlaanderen, durft hij ook aan de hogeschool over de schotten heen te kijken. “De oude Grieken gebruikten hetzelfde woord voor ‘onderwijs’ en ‘cultuur’, zo zou het volgens mij nog steeds moeten zijn. Je kan zoveel leren uit een roman, of door naar een concert te gaan. Zelf geef ik het vak inleiding tot de thermodynamica, een theorie die in de 19de eeuw ontwikkeld is. De context van die eeuw is zo belangrijk voor hoe die wetenschap ontwikkeld is, en andersom. Want dat heel radicaal concept van energie en entropie heeft denkers van Nietzsche tot T.S. Eliot beïnvloed. Ik vind het dus wel belangrijk om dat meteen in mijn eerste les te verwerken. Als er dan één of twee mensen in de aula zitten die ik op die manier kan prikkelen, of die later een gedicht van Eliot openslaan en zich herinneren dat ze dat ooit in mijn les gezien hebben, dan denk ik toch dat ik iets heb bijgedragen. Net als bij het dirigeren blijft de theorie de theorie, en de basis de basis. Dat is een kwestie van studeren. Maar ik denk dat je het verschil moet maken door een specifiek vakgebied te overstijgen en door breder te kijken.”

Kevin Hendrickx aan het werk zien? Hij zal onze knotsgekke familievoorstelling buzzzing dirigeren. Meer informatie en tickets.

Honger naar meer artikels? 

Het driemaandelijkse magazine van Symfonieorkest Vlaanderen - Symfozine - brengt interviews met solisten en (gast)dirigenten, neemt je mee achter de schermen van het orkest en zorgt voor verdieping bij de concerten.

Dit artikel verscheen in Symfozine 98 (december 2023 tot maart 2024) en werd geschreven door Jasper Croonen.